نام مبارک: على علیهالسلام. لقب: امیرالمؤمنین علیهالسلام. نام پدر: عمران معروف به ابىطالب.
نام مادر: فاطمه بنت اسد علیهاالسلام. تاریخ ولادت: روز جمعه 13 رجب 30 سال بعد از عامالفیل.
محل ولادت: مکه در خانه کعبه متولد شد. مدت امامت: 30 سال. تاریخ شهادت: 21 رمضان. سال شهادت: 41 هجرت.
سبب شهادت: ابنملجم مرادى به تحریک قطام. مدت عمر مبارک: 63 سال. محل شهادت: مسجد کوفه.
محل دفن: نجف اشرف. تعداد فرزندان: 12 پسر و 16 دختر.
او اوّلین خلیفه منصوب رسول خدا صلىاللهعلیهوآله وسلم، رهبر شیعه و پدر یازده امام است.در روز جمعه 13 رجب، 30 سال بعد از عامالفیل در میان کعبه متولّد شد. مادرش فاطمه بنتاسد و پدرش عمران معروف به ابىطالب بود. و در اکثر جنگهاىِ زمان حیات رسول خدا صلىاللهعلیهوآله وسلم شرکت داشت، بعد از وفات رسولاللّه صلىاللهعلیهوآله وسلمنیز سه جنگ با مخالفین داشت: 1 ـ جمل با ناکثین.2 ـ صفین با مارقین.3 ـ نهروان با قاسطین.
آن حضرت در حجة الوداع رسماً به عنوان امام و خلیفه پیامبر منصوب گردید، امّا بعد از پیامبر، با مکر و حیله عدّهاى، مردم به سمت افراد دیگرى رفتند و سرانجام بعد از قتل خلیفه سوم، با امام بیعت کردند و حضرت در سال 35 هجرى با اصرار مردم خلافت و حکومت را قبول کرد.
آن حضرت در اجراى حق و عدالت رنجها کشیده و در حمایت از مظلومان و محرومان و مبارزه با ظالمان و چپاولگران قاطع و سختگیر بود.
آن حضرت در سال 40 پس از هجرت در شب 19 ماه مبارک رمضان و در محراب کوفه به وسیله شخصى پلید به نام عبدالرّحمن ابن ملجم مرادى با همفکرى زنى بنام قطامه با ضربت شمشیر مسموم گردید و در آن لحظه فرمود: فُزت و رب الکعبة. و بعد از دو روز در شب 21 رمضان به شهادت نایل آمد و در نجف اشرف دفن گردید. مدفن مبارکش تا زمان هارون الرّشید مخفى بود.
اخلاصِ امیرالمؤمنینعلیهالسلام
وَ یُطعِمُونَ الطعَامَ عَلى حُبِّهِ مِسکِیناً وَ یَتِیماً وَ أَسِیراً* إِنمَا نُطعِمُکمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِیدُ مِنکمْ جَزَاءً وَ لا شکُوراً*؛ و غذاى (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به مسکین و یتیم و اسیر مىدهند!* (و مىگویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مىکنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمىخواهیم!
امام علىعلیهالسلامنشانه امّت
پیامبر صلىاللهعلیهوآله : یاعلى! أنتَ العَلَمُ لِهذهِ الاُمَّةِ مَن اَحَبَّکَ فازَ و مَن أبغَضَکَ هَلَکَ؛ اى على! تو نشان هدایت این امّتى ؛ هر که تو را دوست بدارد، رستگار شودو هر که تو را دشمن بدارد، به هلاک افتد.
پیشگامى امام علىعلیهالسلام
امام حسن علیهالسلام: لَقَد فارَقَکُم رَجُلٌ بِالامسِ لم یَسبِقهُ الاوّلونَ و لایُدرِکُهُ الاخِرونَ دیروز مردى شما را ترک کرد که پیشینیان بر او پیشى نگرفتند و پسینیان به او نمىرسند.
پیروى از امام علىعلیهالسلام
پیامبر صلىاللهعلیهوآله : ولایَةُ عَلِىِّ بنِ أبى طالِبٍ وِلایَةُ اللّهِ و حُبُّهُ عِبادَةُ اللّهِ وَ اتِّباعُهُ فَریضةٌ مِنَ اللّهِ؛ ولایت على بن ابى طالب ولایت خدا، و محبّت او عبادت خدا و پیروى از او فریضهاى از جانب خدا است.
سعادت حب امام علىعلیهالسلام
پیامبر صلىاللهعلیهوآله : إنَّ السَّعیدَ کُلَّ السَّعیدِ حَقَّ السَّعیدِ مَن اَحَبَّ علیَّاً فى حَیاتِهِ و بَعدَ مَوتِهِ؛ سعادتمند حقیقى کسى است که على را در حیات او و پس از رحلتش دوست بدارد.
نقشِ امام علىعلیهالسلامدر احیاى دین
پیامبر صلىاللهعلیهوآله : یا عَلِىُّ لَولا أنتَ و شیعَتُکَ ما قامَ لِلّهِ دِینٌ؛ اى على! اگر تو و شیعیانت نبودید، دینى براى خدا پا بر جا نمىماند.
مظلومیّتِ علىعلیهالسلام
فرزندِ علّامه امینى رحمهالله جناب حجة الاسلام دکتر محمّد هادى امینى مىفرمود: در آخرین روزهاىِ عمر پدرم از ایشان سؤال کردند که شما چه آرزویى به دل دارید؟
ایشان در جواب فرمودند: من فقط یک آرزو در دنیا دارم، و آن این که خداوند به من یک عمرِ طولانى بدهد و من در این عمر از همه کنار گرفته و در گوشه بیابانى چادرى بزنم و آنجا ساکن شوم و تا آخرِ عمرم بر مظلومیّتِ على علیهالسلام گریه کنم.
مظلومیّتِ حضرت علىعلیهالسلام
على علیهالسلام از دنیا رفت. او در شهرِ بزرگى مانندِ کوفه است. غیر از آن عدّه خوارج نهروانى، باقىِ مردم همه آرزو مىکنند که در تشییعِ جنازه على علیهالسلام شرکت کنند، بر على علیهالسلام بگریند و زارى کنند. شبِ بیست و یکم، مردم هنوز نمىدانند که بر على علیهالسلام چه دارد مىگذرد وعلى علیهالسلام بعد از نیمه شب از دنیا رفته است.
تا على علیهالسلام از دنیا مىرود، فوراً همان شبانه، فرزندانِ على علیهالسلام، امام حسن، امام حسین علیهماالسلام، محمّد بن حنفیه، جناب ابوالفضل العباس علیهالسلام و عدّهاى از شیعیانِ خاص که شاید از شش هفت نفر تجاوز نمىکردند، مَحرمانه على علیهالسلام را غسل دادند و کفن کردند و در نقطهاى که
ظاهراً خودِ على علیهالسلام قبلاً معیّن فرموده بود ـ که همین مَدفنِ شریفِ آن حضرت است و طبقِ روایات، بعضى از انبیاىِ عِظام نیز در همین سرزمین مدفون هستند ـ در همان تاریکىِ شب دفن کردند و احدى نفهمید. بعد محلِّ قبر را مخفى کردند و به کسى نگفتند.
فردا مردم فهمیدند که دیشب على دفن شده است. محلِّ دفن على علیهالسلام کجاست؟ گفتند: لازم نیست کسى بداند و حتّى بعضى نوشتهاند که امام حسن علیهالسلام صورتِ جنازهاى را تشکیل دادند و به مدینه فرستادند که مردم خیال کنند على علیهالسلام را بردند تا در مدینه دفن کنند! چرا؟ به خاطرِ همین خوارج! براىِ این که اگر اینها مىدانستند على علیهالسلام را کجا دفن کردهاند، به مَدفنِ على علیهالسلامجسارت مىکردند، مىرفتند نبشِ قبر مىکردند و جنازه على علیهالسلام را از قبرِ خودش بیرون مىکشیدند.
تا خوارج در دنیا بودند و حکومت مىکردند، غیر از فرزندانِ على علیهالسلام و فرزندانِ فرزندانِ على، یعنى ائمّه اطهار رحمهالله کسى نمىدانست على علیهالسلام کجا دفن شده است. امام صادق علیهالسلام براىِ اوّلین بار محلِّ قبرِ على علیهالسلام را آشکار فرمود.
همین صفوان معروفى که شما در زیارت عاشورا یک دعایى مىخوانید که در سندِ آن نام او آمده است، مىگوید: من خدمتِ امام صادق علیهالسلام در کوفه بودم، ایشان ما را سرِ قبرِ على علیهالسلام آورد و فرمود: (قبرِ على علیهالسلام اینجاست و دستور داد ـ ظاهراً براىِ اوّلین بار ـ یک سایبانى براىِ قبرِ على علیهالسلامتهیّه کنیم و از آن وقت قبرِ على علیهالسلام آشکار شد.
پس این مشکلِ بزرگ براىِ على علیهالسلام منحصر به زمانِ حیاتش نبود تا صد سال بعد از وفاتِ على علیهالسلام، هم قبرِ على علیهالسلام از ترسِ اینها مخفى بود.
امام المتقین امیرالمؤمنین(علیه السلام) در شب بیست و یکم ماه رمضان مقارن طلوع فجر به شهادت رسید، در حالى که از سن مبارک حضرتش 63 سال گذشته بود. در بیستم ماه رمضان اثرات سم در پاهاى مبارک امیرالمؤمنین(علیه السلام) ظاهر شد و پاهاى مبارک ورم کرد. در شب بیست و یکم اثر زهر بر بدن مبارک امیرالمؤمنین(علیه السلام) بسیار شد. حضرت فرزندان و اهل بیت خود را جمع کرد و با آنها وداع نمود و وصیت هاى خود را فرمود. در آن شب هر چه خوردنى و آشامیدنى آوردند تناول نفرمود، و لبهاى مبارکش به ذکر خدا حرکت مى کرد، و مانند مروارید عرق از پیشانى نازنینش مى ریخت و با دست مبارک خود آن را برطرف مى کرد.
به امام مجتبى(علیه السلام) فرمود: تو را به برادرت حسین(علیه السلام) وصیت مى کنم. به فرزندان دیگر که از فاطمه زهرا(علیها السلام) نبودند، فرمود: شما راوصیت مى کنم به اطاعت از حسن و حسین. سپس فرمودند: خداوند شما را صبر نیکو کرامت فرماید. امشب از میان شما مى روم و به حبیب خود محمد مصطفى(صلى الله علیه وآله) ملحق مى شوم چنانچه مرا وعده داده است. صداى گریه از اهل بیت بلند شد. آنگاه دستوراتى در مورد غسل، کفن، نماز و محل دفن به امام مجتبى(علیه السلام) فرمودند و با امام حسین(علیه السلام) و حضرت زینب(علیها السلام) کلماتى از کربلاء فرمودند.
بعد از وداع با همگان دست و پاى مبارک را به طرف قبله کشیدند و فرمودند: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمّداً عبده و رسوله، و چشمان مبارک را بستند و بهشت را به قدوم خویش مبارک فرمودند.
صداى شیون و گریه از خانه آن حضرت بلند شد. اهل کوفه که باخبر شدند، صداى شیون و ناله از تمامى شهر برخواست، مانند روزى که پیامبر(صلى الله علیه وآله) از دنیا رفتند. در آن شب آفاق آسمان متغیر گشت و زمین لرزید و صداى تسبیح و تقدیس فرشتگان از هوا شنیده شد.
سپس مشغول غسل آن حضرت شدند. بعد از غسل و کفن، امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) پشت سر تابوت را همانطور که حضرت فرموده بودند برداشته، جلو تابوت خودش حرکت مى کرد، تا در مکانى فرود آمد.
بعد از نماز بر آن حضرت توسط امام مجتبى(علیه السلام)، مقدارى از زیر تابوت را کندند و قبرى آماده یافتند که داخل آن لوحى مسى یا سفالى بود و بر آن نوشته شده بود: بسم الله الرحمن الرحیم، این قبرى است که نوح پیامبر براى بنده صالح خدا على بن ابى طالب حفر نموده است. بدن مطهر آن حضرت را دفن نمودند و حسب وصیت آن حضرت، قبر مطهرش را مخفى نمودند تا در زمان هارون بر همگان معلوم شد.
فرزندان آن حضرت از همسران مختلف 28 دختر و پسرند. 5 نفر آنها اولاد حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(علیها السلام) هستند که عبارتند از امام حسن و امام حسین و زینب کبرى و ام کلثوم و حضرت محسن(علیهم السلام) که در دوران حمل در شش ماهگى توسط منافقین در ماجراى هجوم به خانه امیرالمؤمنین(علیه السلام) به شهادت رسید. حضرت عباس(علیه السلام) و جعفر و عثمان و عبدالله در کربلا به شهادت رسیدند، که مادرشان ام البنین است. بقیه اولاد حضرت از همسران دیگر هستند.
وقتى خبر شهادت امیرالمؤمنین(علیه السلام) به عایشه رسید چنان خوشحال شد که بى اختیار شعرى خواند و سپس گفت: چه کسى على را کشت؟ جواب دادند: ابن ملجم. گفت: خاک بر دهانش مباد (کنایه از اینکه خوب کارى کرد).
در شب 21 ماه رمضان حضرت عیسى بن مریم(علیه السلام) به آسمان برده شد; و در همین شب حضرت موسى بن عمران و یوشع بن نون(علیهما السلام) رحلت نمودند.
ولی عصر(عج)